The Stranger on the Road to Emmaus - 003

2. Riyaziyyat prinsipi

İkinci prinsip, bizim hər dəfə istifadə etdiyimiz prinsiplərdəndir. Yeni bir məfhumu öyrənərkən onun təməlinə söykənib anlayışı artırmaq həmişə kömək edir – məlum olan şeydən naməlum olana tərəf hərəkət et. Bağçadakı uşaqlara riyaziyyat elmini aşılayarkən, siz cəbr fənnini öyrətməklə başlamırsınız. Yəqin ki, əvvəl siz onları əsas rəqəmlərlə tanış edəcək və sadə şeylərdən başlayıb mürrəkkəb şeylərə doğru irəliləyəcəksiniz. Riyaziyyatın təməl anlayışlarını öyrənməkdən faz keçsəniz, onda cəbrin ən sadə əsaslarını belə qavraya bilməyəcəksiniz.

Elə Müqəddəs Kitabı başa düşmək də buna bənzər bir şeydir. Təməl əsaslara göz yumsanız, onda Müqəddəs Kitab barədə yaranan anlayışınızda bəzi qəribə və ya qeyri-adi fikirlər yer alacaq və bunun nəticəsində qarşınızda qatma-qarışıq bir mənzərə yaranacaq – yəni, “puzzle”-da olduğu kimi, nəzərdə tutulmuş şəkil əvəzinə qarşınıza əcaib bir “rəsm əsəri” çıxacaq. Bu kitabda biz təməl əsaslardan başlayaraq fəsil-bə-fəsil öyrənəcək və öyrəndiyimizə əsasən biliyimizi artıracağıq.

3. Üstünlük vermə prinsipi

Əsas məqamlara üstünlük vermək kimi təsvir etdyimiz üçüncü prinsip, məzmunu sizə tanış olmadığı hər hansı bir öyrənilən mövzuya tətbiq edilə bilər. Buradakı fikir, əvvəla ən vacib məqamları öyrənməkdən ibarətdir.
Müqəddəs Kitaba baxsanız, orada mövzu çeşidinin inanılmaz dərəcədə rəngarəngliyini görəcəksiniz. Lakin bütün bu mövzular eyni əhəmiyyət dərəcəsində deyil. Bu kitabda biz diqqəti bir əsas mövzuya yönəldəcəyik – həmin mövzu, Müqəddəs Kitabın ən əhəmiyyətli mövzusu sayılır. Bu mövzunu başa düşəndən sonra Müqəddəs Kitab sizin üçün olduqca dərin, lakin eyni zamanda sadə bir məna daşıyacaq.

4. Aydınlığı saxlama prinsipi

Dördüncü prinsip olduqca vacib bir prinsipdir. Araşdırdığın mövzunu başqa mövzularla qarışdırma – bir mövzunu bitir, sonra digərinə keç.

Müqəddəs Kitab bir çox fərqli məsələlərə müraciət edir. Bunu, səhifələrində böyük çeşiddə milli yemək və xörəklərin hazırlanma qaydası təsvir edilmiş elə Azərbaycanın öz mətbəxinə səyahət kitabına bənzətmək olar. Ənənəvi olaraq, Müqəddəs Kitab Tanrı (Allah), Mələklər, İnsan, Peyğəmbərlik və s. kimi mövzulara bölünüb. Belə bir bölgünün aparımasında əsas niyyət oxucunun anlayışına xidmət etməkdir, lakin bu sahədə ehtiyatla davranmaq lazımdır. Bəzi insanlar mövzular arasında müəyyət oxşarlıqlar aşkar etməklə oradakı fikirləri bir müstəviyə gətirməyə meylli olur, bu isə çox vaxt əsl mənanı təhrif etməklə nəticələnir.

Bunu, “aş” və “xaş” sözlərinin bir-birinə oxşar olduğuna görə sizin aş hazırlayarkən xaşın hazırlanma qaydasına müraciət etməyinizə bənzətmək olar. İndi təsəvvürünüzə gətirin ki, aş hazırlamaq üçün düyünü xaşın hazırlanma qaydasına uyğun olaraq bir gecə qazanda qaynaya-qaynaya qoysanız süfrəyə nə çıxaracaqsınız!

Ayrı-ayrı mövzuların qarışdırılması nəticəsində bu gün dünyaya bir çox fərqli kilsə qrupları, dinlər və sektalar göz açıb. Onlar fərqli dərəcə nisbətində Müqəddəs Kitabı öz kitabları hesab edir. Görürsüz, aş xaşla qarışdırılıb. “Puzzle”-da əcaib bir mənzərə yer alıb. Bəzi hallarda, bu qarışıqlıq çox cüzidir. Lakin belə bir qatma-qarışıqlığın fəlakətli nəticələr gətirdiyi vəziyyətlər də mövcuddur.

Müqəddəs Kitabı öyrənərkən siz, qeyri-iradi olaraq bir mövzunu yarımçıq qoyub digərinə atlasanız çaşıb qalacaqsınız – sizin “puzzle” hissəcikləriniz bir-birinə uzlaşmayacaq. Müqəddəs Kitabın tədqiqində də özbaşnalığa yol verməmək üçün biz bu kitabı bir mövzunun araşdırılmasına həsr edəcəyik.